De file

Louwes alibi Plaats van bellen Gevolgen

Meerdere gerechtshoven achtten bewezen, dat Louwes op 23 september 1999 20:36 uur vanuit Deventer had gebeld, vlak voor de moord op mevr. Wittenberg. Louwes had steeds gesteld, dat hij had gebeld vanuit een file op de A28, tussen Harderwijk en 't Harde. In het arrest van van het gerechthof Den Bosch komt merkwaardigerwijs het hele woord file niet voor. 

"De file op de A28 waar ik die avond in stond is niet op de radio gemeld. Het was een file in verband met een breedtetransport." (Citaat uit 'Laatste woord'.)

Op zich is het zwijgen van het hof over een dergelijk belangrijk punt (er zijn er meer) een indicatie voor de minachting, waarmee de magistratuur een aangeklaagde benadert. Geen tegenspraak waardig kennelijk.

De betekenis van de kennis over de file bij de aangeklaagde is meerdere keren uiteengezet, zoals in het boek van Derksen: "Het OM in de fout" vanaf pagina 17 en in het rapport, gepubliceerd door Maurice de Hond: "Het alibi van Ernest Louwes en de leugens van het Openbaar Ministerie".

De voorgeschiedenis hier:
Requisitoir
Gerechtshof Arnhem oktober 2000
Citaat Om 19 uur was het aanvangstijdstip van de cursus waaraan hij niet heeft deelgenomen. Hr. Louwes verklaarde om ongeveer 19.15 uur te zijn weggereden van de Croeselaan in Utrecht. Om 20.36 uur reed hij volgens zijn eigen verklaring, nog steeds op de A28. Volgens de routeplanner is de afstand Utrecht naar 't Harde ongeveer 75 kilometer en zou de reistijd ongeveer 45 minuten bedragen. De vertraging zou volgens Hr. Louwes zijn ontstaan door een file bij Harderwijk.
Overig Zijn collega S. is op 23 september 1999 ook in de jaarbeurs geweest. Hij is daarvandaan na 20 uur (aanvang pauze) uit de jaarbeurs vertrokken naar Nunspeet. In zijn verklaring dd. 23 november 1999 zegt hij dat hij tussen Harderwijk en Nunspeet in de file is terechtgekomen. Deze verklaring van hr. S. stemt overeen met de informatie over de file. Zie proces verbaal van bevindingen dd. 25-11-1999 met betrekking tot informatie over een file op de A28 tussen Amersfoort en 't Harde: Uit nadere informatie bij het Traffic Information Center te Utrecht bleek dat er op 23 september 1999 vanaf 21.00 tot 21.37 uur een file had gestaan in verband met werkzaamheden. De file werd om 21.03 opgenomen in de verkeersinformatie en via de radio verspreid. De verklaring van hr. Louwes, die een uur eerder op die plaats moet zijn geweest, stemt niet overeen met de verkregen verkeersinformatie. Uit de verklaring van de getuige S. blijkt bovendien dat hr. S. en hr. Louwes elkaar de volgende dag over de cursus hebben gesproken.
Betekenis en commentaar Het OM stelt hier impliciet, dat voor 20:36 uur geen file heeft gestaan op de A28, immers dat blijkt uit de verkregen informatie. Uiteraard denkt iedereen, dat daarmee wordt bedoeld: alle beschikbare informatie. Voorts zien wij in dit verhaal een filemelding om 21:03 uur van een file, die pas om 21:00 uur is gevormd. Kan dat wel?

Vervolgens kijken wij naar de informatie uit het Tactisch Journaal:

Tactisch Journaal
941 JB 991120 11.45 ANWB
Citaat Volgens de ANWB is er op 23 september tussen Amersfoort en Zwolle, nabij Hattemerbroekeen file geweest tussen 17.15-18.15 uur. Tussen 21.05 en 21.37 uur tussen [afslag] Ermelo en [afslag] Lelystad een file van ongeveer 3 kilometer. Er kunnen wel meerdere files zijn geweest, maar deze informatie hebben zij niet. Dit is ook afhankelijk of er een politieauto op dit traject heeft gereden. Het bureau van de verkeerscentrale te Wolfheze, tel. no 0264822551 heeft mogelijk nadere informatie. Zij zijn alleen op kantooruren bereikbaar. Door [voornaam] is er overleg geweest met [rechercheur verkeerspolitie] recherche. Voor zover hij na heeft kunnen gaan waren er geen bijzonderheden op traject A28, tussen 19.00 en 21.00 uur. Hij kan ook verder niet bij de gegevens. Maandagmorgen zal hij nader informeren en horen we nader.
Tactisch Journaal
964 xx 991122 1325 [rechercheur verkeerspolitie]
Citaat [Rechercheur verkeerspolitie] bevestigd het ANWB gegeven, dat er op de A28 op 23-09-99 een file heeft gestaan. De file werd veroorzaakt door wegwerkzaamheden tussen Harderwijk en 't Harde. De werkzaamheden begonnen rond 20.00 uur. Om 21.03 is er via de radio voor het eerst mededeling gedaan over deze file.
Tactisch Journaal
1011 WB 991124 1530 FileA28
Citaat Contact gehad met [rechercheur verkeerspolitie] van de KLPD [telefoonnummer].  Door [rechercheur verkeerspolitie] wordt een pv opgemaakt mbt de file melding op de radio. Op 23 september vonden er op de A28 asfalteringswerkzaamheden plaats door de firma Koop, onder verantwoordelijkheid van rijkswaterstaat. Uitvoerders waren [medewerker]van de fa. Koop tel. [telefoonnummer] en [medewerker] van rijkswaterstaat [telefoonnummer]
Tactisch Journaal
1031 xx/xx 261199 11.25 [Getuige besteks-administrateur RWS]
Citaat Verklaarde dat op 23 september 1999 omstreeks 19.10 uur is begonnen met de afzetting van twee rijstroken tussen Harderwijk en Nunspeet waarbij het verkeer van twee rijstroken naar de vluchtstrook werd geleid. Omstreeks 20.00 uur is een breedtetransport gepasseerd van 4.25 meter waarbij file is ontstaan. Copieen van het logboek meegekregen en met het pv verhoor ingeleverd.
Tactisch Journaal
1032 xx/xx 261199 11.30 [Getuige assistent-uitvoerder Koop Tjuchem BV]
Citaat Verklaarde op 23 september 1999 geconfronteerd te zijn met een breeedtetransport dat over de vluchtstrook kon passeren. Bij viaduct Beekhuizen in de A 28 hield het transport even stil om kegels te verplaatsen. Of er toen een file is ontstaan weet getuige niet maar normaal gesproken zijn er op donderdag en vrijdag altijd file's daar. Verklaring bij pv vastgelegd.
Proces Verbaal
17 januari 2000 zaakdossier verdachte: E.C.J.J. Louwes
Citaat ONDERZOEK FILEVORMING
Bij Rijkswaterstaat en de uitvoerder van de wegherstelwerkzaamheden, is nader onderzoek gedaan, naar de wegwerkzaamheden die in de maand september aan de A28 t.h.v. Harderwijk hebben plaats gevonden en met name near 23 september 1999 en de daarbij ontstane file. ' Volgens Rijkswaterstaat is am 19.10 uur begonnen met het verkeer te leiden over de vluchtstrook, dat kwam vanuit de richting Harderwijk en ging in de richting Zwolle. Om 20.00 uur was er een breedtetransport gepasseerd. Gezien de ervaringen ontstaat er dan een file. Door de assistent-uitvoerder verkiaarde over het breedte transport die avond omstreeks 20.00 uur. Daar zou een file door kunnen zijn ontstaan. Het gebeurde vaker dat op de donderdagen en vrijdagen er files ontstaan. Een file kan al worden veroorzaakt doordat het verkeer van 2 rijbanen over de vluchtstrook wordt geleid. Om 21.03 uur is de file gemeld op de radiostations.
Betekenis en commentaar De politie wist dus wel van het bestaan van een file vóór 20:36 uur. Vastgelegd bij pv's. Ook vastgelegd op overlegde documenten.

Kortom, de Advocaat Generaal bij het proces in Arnhem stond keihard te liegen!

Inmiddels is het goed mogelijk een precies beeld te schetsen van de gebeurtenissen die avond, op basis van de verklaring van Louwes, aangevuld met bijzonderheden ter plaatse. Dit is dus een reconstructie op basis van het gevoerde verweer. Dat is dus de reconstructie van gebeurtenissen, die het OM dient te weerleggen en waarvan het gerechtshof moet motiveren, waarom dat verweer niet wordt gehonoreerd. Zo zijn onze wetten.
Een probleem daarbij wordt gevormd door de onnauwkeurigheid van de weergave van de verklaringen, die Louwes tijdens de verhoren heeft afgelegd. Maar dat kan niet de zorg van de verdediging zijn. Wij gaan dus af op de verklaringen, zoals Louwes die in zijn latere weergave van de gebeurtenissen heeft gegeven. Wij worden gesterkt in de gedachte, dat deze verklaringen overeenstemmen met de oorspronkelijk afgegeven verklaringen, doordat de recherche herhaaldelijk een aantal niet in de verslagen opgenomen details wél gecheckt heeft (en in orde heeft bevonden). Als er een discrepantie tussen de verklaringen van Louwes en in zijn latere weergave zou zijn, dan moet de recherche dit maar bewijzen.

Louwes alibi

Louwes verhaalde van werkzaamheden, die werden ingeleid door het naar één rijbaan versmallen van de A28 bij het naderen van Harderwijk. Op ongeveer 3 km van Harderwijk kwam het verkeer tot een totale stilstand. Tussen Harderwijk en Nunspeet / 't Harde (of Nunspeet, maar dat doet er nauwelijks toe) werd het verkeer naar de vluchtstrook verbannen, zie de weergegeven wegwerkzaamheden in de diverse getuigenverklaringen. In het kritische tijdvak reed een breedtetranspoort over de vluchtstrook - eigenlijk tegen de regels. Bij het viaduct Beekhuizen paste het transport niet meer op de vluchtstrook en moest worden geďmproviseerd. Toen ontstond een file. Van de oorzaak wist Louwes uiteraard niets. Ook dat doet er niet toe, maar het maakt zijn alibi wel robuuster.

Uit de plaats van Louwes eerste stilstand ten opzichte van de plaats van het oponthoud veroorzaakt door het breedtetransport kan worden berekend, dat Louwes ongeveer 15 minuten later tot stilstand kwam dan de stilstand van het breedtetransport (20:00 uur volgens de verklaring). De file heeft die tijd nodig om tot zo'n 6 km aan te groeien. M.a.w., Louwes kwam omstreeks 20:15 uur tot stilstand bij Harderwijk. Daarna ging het breedtetransport op een sukkeldraf verder en Louwes dus ook, waarbij de tijd meegerekend moet worden, nodig om de file voor Louwes weer in beweging te krijgen. Het is daarmee volstrekt reëel om te veronderstellen, dat Louwes om 20:36 -  het moment van bellen - kwam aanrijden bij Nunspeet, zo'n 15 km verder (45 km/uur in een enige tijd stilstaande file). Nunspeet is de plaats, waar Louwes gebeld moet hebben, gezien de telecomgegevens, zo zal blijken.

Plaats van bellen

Vanzelfsprekend bieden de - door andere gegevens ondersteunde - verklaringen van Louwes een alibi voor het veronderstelde moment van de moord, danwel ontnemen zij het OM de gelegenheid, Louwes van vals spel (liegen) te beschuldigen. Maar er is nog een andere kwestie aan verbonden.
Het mag duidelijk zijn, dat het OM probeerde te bewijzen, dat Louwes vanuit Deventer had gebeld en niet vanaf de A28 (bij Harderwijk), zoals Louwes zelf beweerde.
Maar wat gebeurde? In Den Bosch (2003/4) werd bij voortdurend de voorstelling opgevoerd, dat Louwes zou hebben gesteld dat hij bij 't Harde had gebeld. Hoe dat verhaal in omloop kwam, valt niet goed te achterhalen. Het werd iig in omloop gebracht door een rechercheur van het BTO, die zelf helemaal niet deel had genomen aan de verhoren van Louwes. Hetzelfde BTO, dat had geblunderd bij het uitlezen van de telefoon wat de aanleiding was van alle ellende. En onder de leiding van dezelfde functionaris, die de leiding had van de Technische Recherche, een organisatie, die er ook al een puinhoop van had gemaakt.
Wat had Louwes tijdens de verhoren wel gezegd? Dat ligt gelukkig vast in meerdere verklaringen en is correct samengevat in het eerder geciteerde PV:


Proces Verbaal
17 januari 2000 zaakdossier verdachte: E.C.J.J. Louwes
Citaat Verdachte heeft verklaard, waar hij de bewuste dag, donderdag 23 september 1999, is geweest. Hij ontkent op 23 september 1999, am 20.36 uur in Deventer, dan wel in de onmiddellijke omgeving van Deventer te zijn geweest en vanaf die plaats met het slachtoffer te hebben gebeld. Hij verklaarde te hebben gebeld, terwijl hij reed op de A28, ter hoogte van Harderwijk, dan wel rijdende tussen Harderwijk en ‘t Harde. (Op 24 november 1999 werd met verdachte op zijn aanwijzing die route gereden. Verdachte kon zich tijdens die rit niet de juiste plaats voor de geest halen waar hij gebeld moest hebben, het leek hem niet erg waarschijnlijk dat dit de buurt van ‘t Harde was geweest).

In andere paragrafen zal verder ingegaan worden op de merkwaardige situatie, die nu was ontstaan: op het punt van de plaats van bellen werd Louwes' verweer gewoon zodanig aangepast, dat zijn verweer kon worden bestreden. In het vonnis van Den Bosch komt 15 keer een verwijzing naar 't Harde voor, terwijl Louwes toch duidelijk stelde, dat hij zeer waarschijnlijk al veeleer in de buurt van Harderwijk had gebeld.
Je kunt overigens denken, wat heeft Louwes hierover gezegd bij het proces zelf?

Nu ja, dat is bekend. Dit:

Proces Verbaal
8 december 2003 verslag rechtzitting
Citaat Louwes
 Het klopt, dat ik in de avond van 23 september 1999 met mevrouw Wittenberg heb getelefoneerd. Ik zat toen in mijn auto op weg van Utrecht naar mijn woning in Lelystad. Ik heb dat zelf meteen tegen de politie verteld. Ik nooit verklaard dat ik dat gesprek heb gevoerd terwijl ik me in 't Harde bevond. Ik heb steeds gezegd dat ik waarschijnlijk heb gebeld op het traject tussen Harderwijk en 't Harde. (..)

Waarschijnlijk luisterde alleen de griffier ... Mogelijk ook kende niemand het onderscheid tussen Harderwijk en 't Harde.

Gevolgen

Doordat werd uitgegaan van een verkeerde veronderstelde plaats van bellen, werden meerdere redeneringen gevolgd, die totaal geen steek houden. Eén daarvan is apart uitgewerkt in paragraaf 7.4 (GSM-protocol).
Een ander gevolg bespreek ik hier:

Proces Verbaal
8 december 2003 verslag rechtzitting
Citaat medewerker BTO
 Vervolgens is afgebeeld een kaart van het gebied tussen de A28 afslag 't Harde en Deventer. Op de A28 zijn drie punten aangegeven in het gedeelte voor de afslag 't Harde. Verdachte heeft verklaard dat hij zich tijdens het bewuste gesprek met [slachtoffer] waarschijnlijk op dit gedeelte van de A28 heeft bevonden. Tussen de cell 14501 in Deventer en deze punten zijn drie hoogtelijnen getrokken, een blauwe, een rode en een groene lijn. Wij hebben een dwarsdoorsnede gemaakt van het geografische gebied tussen de A28 afslag 't Harde en Deventer. Daarbij is er van uitgegaan dat de A28 ter plaatse op een hoogte van ongeveer 10m NAP ligt. In het betreffende gebied bevindt zich op de Doornspijkse heide een heuvelrug. Op de dwarsdoorsnede tussen de afslag 't Harde en Deventer bedraagt de hoogte van deze heuvelrug ongeveer 60 meter NAP.

Hier nu het profiel van de verbinding tussen Deventer en 't Harde, dus langs de verbinding die zowel door het OM als door Louwes werd bestreden en van de verbinding tussen Deventer en Nunspeet, die door de verklaringen van Louwes en de wegwerkers wordt ondersteund en die dus door het OM had moeten worden aangevallen:

Een rechercheur van het BTO introduceerde de idee-fix, dat Louwes verklaard zou hebben vanaf 't Harde te hebben gebeld en construeerde vervolgens het bodemprofiel langs de verbinding Deventer - 't Harde. Dat moet er uitgezien hebben als het bovenste schema.
De conclusie ligt voor het opscheppen: ontvangst van Deventer is niet mogelijk.
De verklaring van Louwes, aangevuld met details van de wegwerkzaamheden maken het waarschijnlijk, dat hij uit de omgeving van Nunspeet belde. Dat levert een heel ander profiel op met vrijwel een line-of-sight tussen zender en ontvanger, zeker indien de opgetreden inversie in aanmerking wordt genomen.
Bron: http://www.ahn.nl/pagina/viewer.html



Positie file, afslagen en langsrijdende treinen rond 20:36 uur, 23 september 1999.


Verhoogde ligging van de A28 maakt hier goede ontvangst GSM-signalen mogelijk.


Intercity Zwolle Amersfoort volgens spoorboekje 1999 tussen Nunspeet en Harderwijk.


Stoptrein Zwolle Amersfoort volgens spoorboekje 1999 tussen 't Harde en Nunspeet.


Intercity Amersfoort Zwolle volgens spoorboekje 1999 tussen Nunspeet en 't Harde.

Uit verhoor Ernest Louwes 19 november 1999:
Hij meende toen de afslag Nunspeet te hebben genomen maar dit bleek achteraf niet logisch. Zodoende nam hij aan via afslag 't Harde te zijn gereden, maar wist dit niet meer 100% zeker.


Schema van de op 23 september uitgevoerde wegafzetting.


Plaats insnoering vluchtstrook, waardoor file-vorming optrad volgens de betrokken wegwerkers.

Louwes' eigen verhaal:
een paar auto’s voor mij reed een vrachtauto die opeens half naar links op de weg ging rijden teneinde te voorkomen dat de linksrijders er nog voorbij konden. De auto’s voor mij gingen dicht op elkaar rijden om te voorkomen dat er linksrijders konden invoegen. Ik heb aan dat ‘spelletje’ meegedaan omdat het onterecht doorrijden van sommige bestuurders mij ook altijd ergert. Het gevolg van dat bumper aan bumper rijden was echter wel dat ik pas aan de afslag dacht toen het viaduct [bij Harderwijk] al zo dichtbij was dat het te laat was om nog af te slaan.